Zoals sommige mensen intelligenter zijn dan anderen, zo zijn sommigen gevoeliger dan anderen. Iemand die zeer gevoelig is noemen we ‘Hooggevoelig’ of ook wel HSP, ‘Highly Sensitive Person’. Het zenuwstelsel bij hoogsensitieve personen werkt bijzonder goed en intensief. Voor niet hoogsensitieve personen komt een hoogsensitief kind vaak als een “aansteller” of een “zeurpiet” over. Het is dan ook uitermate belangrijk dat we deze kinderen proberen te begrijpen!

Hoogsensitiviteit is een eigenschap van het zenuwstelsel in combinatie met de hersenen. Ongeveer 20% van de bevolking is hoogsensitief. Het is waarschijnlijk een erfelijke eigenschap, die evenveel voorkomt onder mannen als vrouwen. Dit blijkt uit onderzoek van Elaine Aron, Amerikaans psychotherapeute en universitair docente, en grondlegster van het begrip HSP. Hoogsensitieve personen zijn meer dan gemiddeld gevoelig voor indrukken en prikkels en merken meer signalen en details op. Alle indrukken worden uitgebreider en intensiever gefilterd dan bij de gemiddelde mens. Hoogsensitiviteit wordt vaak verward met autisme en het aspergersyndroom, introversie en neurotiscisme, sociale angst, ADHD en ADD. Wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat hoogsensitiviteit daar niet aan gelinkt is. Om na te gaan of iemand al dan niet hooggevoelig is bestaat er een zelftest die bestaat uit typerende kenmerken voor hooggevoeligheid, ontwikkeld door Elaine Aron. Deze test is er voor zowel volwassenen (klik hier) als voor kinderen (klik hier).

Zoals elke eigenschap gaat hoogsensitiviteit gepaard met zowel positieve kernmerken als valkuilen. Een zeer opvallend kenmerk voor hoogsensitieve kinderen is dat ze oog voor detail hebben, waardoor ze meer opmerken van wat er om hen heen gebeurt. Deze kinderen voelen ook sommige dingen sneller aan, maar dat betekent niet dat het hoogsensitieve kind weet wat het beste voor hem is. Ze zijn zich sterk bewust van andermans gevoelens, ook als baby. Daarnaast zijn deze kinderen bijzonder zorgzaam. Hoogsensitieve kinderen zijn ook erg gevoelig voor de emotie schaamte. Ze zijn ongewoon empathisch en worden dieper geraakt wanneer anderen lijden. Hoogsensitieve kinderen denken ook meer na over wat ze zien en horen. Dit kan ervoor zorgen dat ze een hele tijd zitten te piekeren over waarom een kind een ander kind pestte of grotere sociale dilemma’s. Deze kinderen kunnen ‘faalangstig reageren’ doordat ze teveel prikkels ervaren. Hoogsensitieve kinderen hebben vaak een sterke fantasie en ze zijn zeer gewetensvol voor hun leeftijd. Ze beginnen te praten en te lopen op het normale tijdstip, maar het zindelijk worden of het opgeven van bepaalde gewoontes zoals duimzuigen of een knuffel beer overal mee naartoe nemen gebeurt vaak iets later. In de praktijk zien we vaak dat hoogsensitieve kinderen zeer dikwijls in beelden denken en niet in woorden zoals de meeste kinderen. Hoogsensitieve kinderen lijken dus beelddenkers te zijn. Toch is dit nog niet wetenschappelijk bewezen . Ondanks de algemene kenmerken kunnen hoogsensitieve kinderen ook onderling sterk verschillen. Het ene kind voelt vooral stemmingen en emoties van anderen aan, terwijl het andere kind zich erg bewust is van het onrecht in de wereld. Weer andere hoogsensitieve kinderen zijn zich meer bewust van veranderingen in het weer. Juist doordat ze zoveel opmerken “klagen” ze vaker over dingen die anderen helemaal niet opmerken bv. de kamer ruikt raar, het is te warm, … Omdat hoogsensitieve kinderen zich eerder overweldigd voelen door dingen die andere kinderen niet eens opmerken kijken ze liever de kat uit de boom. Problematische situaties voor een hooggevoelig kind zijn vaak logeerpartijtjes en schoolkampen. Hoogsensitieve kinderen willen het liefste thuis slapen. Hoewel er geen verschil is tussen hoogsensitiviteit bij jongens en meisjes wordt hooggevoeligheid bij meisjes meer gewaardeerd dan bij jongens. Sensitieve jongens hebben helaas vaak het idee dat ze hun sensitiviteit moeten verbergen. Hoogsensitieve kinderen prefereren één op één contact. Daarom hebben deze kinderen vaak een hartsvriendje of vriendinnetje waarmee ze een goede band hebben. Hoogsensitieve kinderen kunnen echter sociaal zijn doordat ze zo sterk betrokken zijn bij de wereld door hun grote opmerkzaamheid. Hoogsensitieve kinderen denken dieper en uitgebreider na over wat ze beleven en leren. Dit kan een probleem worden wanneer deze kinderen een negatieve ervaring meemaken zoals bijvoorbeeld pesten . Hun grote sociale bewustzijn maakt dat ze sneller angstig reageren en vlugger gekwetst worden wanneer zijzelf of andere kinderen gepest worden. Dit interfereert met hun sterk rechtvaardigheidsgevoel. Daarnaast hebben ze vaker een laag zelf beeld en dit zie je ook zeer vaak bij kinderen die gepest worden. Lichamelijk Met hun reuk en smaak onderscheiden ze kleine verschillen. Ze registreren zachte geluiden, bijvoorbeeld gefluister tijdens het zelfstandig werken. Ze kunnen schrikken van plotselinge, harde geluiden of andere indringende prikkels. Ze zijn gevoeliger voor pijn waardoor ze vaker “klagen”. Andere signalen van hun lichaam, zoals jeuk, honger en emoties worden eveneens sterk waargenomen. Licht kan als te fel en indringend worden ervaren. Ze nemen vaker details waar en ze merken elke verandering in het klaslokaal op. Sociaal- emotioneel Ze voelen zich verantwoordelijk en zijn geneigd om veel op zichzelf te betrekken. Ze beleven dingen intensief en reageren emotioneel. Ze kunnen (ogenschijnlijk) onverwachts overprikkeld raken. Bij overprikkeling kunnen ze zich terugtrekken in hun eigen wereld. Bij overprikkeling kunnen ze reageren met heftige woede en/ of agressief gedrag. Ze hebben behoefte aan een kalme omgeving en een (rustige) eigen plek in de klas. Ze zijn perfectionistisch. Ze reageren beter op een kalme terechtwijzing dan op straf. Ze zijn behoedzaam in nieuwe situaties/omgevingen en kijken eerst de kat uit de boom. Ze houden niet van veranderingen, verrassingen. Ze kiezen vaker voor een rustige activiteit. Ze zijn sneller moe en uitgeput van alle indrukken. Ze presteren beter als ze niet onder druk staan. Ze zijn empathisch en kunnen intens meeleven met andere kinderen. Ze hebben oog voor de behoeften van anderen. Cognitief Ze denken associatief. Ze hebben een grote verbeeldingskracht. Ze hebben moeite om zich te concentreren, zeker bij overprikkeling. Ze zijn geneigd om meer en dieper na te denken. Ze denken lang na voor ze met een antwoord komen. Ze stellen veel en diepzinnige vragen. Spiritueel Ze zijn intuïtief. Ze stellen diepzinnige en beschouwende vragen. Ze lijken je gedachten te kunnen lezen. Ze voelen zich verbonden met andere mensen, dieren en de natuur Naast deze algemene kenmerken van hoogsensitiviteit, zijn er ook een aantal leeftijdsspecifieke kenmerken die zeer belangrijk en typerend zijn voor het hoogsensitieve kind. Sommige pasgeboren baby’s zijn al vanaf de geboorte hoogsensitief, andere kinderen ontwikkelen pas later deze karaktertrek. Er bestaat helaas geen feilloze manier om te bepalen of een baby zich zal ontwikkelen als hoogsensitief. Sommige hoogsensitieve kinderen huilen zeer vaak als baby door een te sterke overprikkeling, anderen huilen dan weer helemaal niet. Het hoogsensitieve kind van 1 tot 5 jaar heeft vaak problemen met verandering en overprikkeling. Volgens Elaine Aron kan dit zich op vele manieren uiten: bijvoorbeeld van onbekend eten tot wijzigingen in de dagelijkse routine. Een verrassing kan het hoogsensitieve kind ook erg van streek maken. Een verrassingsfeestje of cadeautjes leiden bij deze kinderen vaak tot weerstand en problemen. De thuissituatie is op deze leeftijd de voornaamste bron van overprikkeling. Daarnaast krijgen hoogsensitieve peuters en kleuters zeer vaak last van angsten door enge films of verhalen. Het hoogsensitieve kind van 5 tot 12 jaar heeft zeer veel voordeel bij orde, regelmaat en rust. Dit is de leeftijd waarop het vechten met broertjes of zusjes een hoogtepunt bereikt. Vanaf dan wordt een time-out zeer belangrijk. Een time-out mag voor een hoogsensitief kind niet als een straf gezien worden maar als een gelegenheid om te kalmeren. Hoogsensitieve kinderen van deze leeftijd worden ook vaak geconfronteerd met videospelletjes, televisie en internet. Scholen bieden ook vaak veel naschoolse activiteiten aan. Toch is het belangrijk dat de stress beperkt wordt bij hoogsensitieve kinderen. Onderzoek toont aan dat hoogsensitieve kinderen die onder stress komen te staan op school of thuis meer geneigd zijn om ziek te worden dan niet hoogsensitieve kinderen. Hoogsensitieve pubers en adolescenten ervaren volgens Elaine Aron vaak minder problemen dan andere pubers. Ze proberen om zich zo aangepast mogelijk te gedragen. Het nadeel hiervan is dat dit tot pesterijen en ander onrecht kan leiden. Sensitieve tieners hebben nood aan een zekere privacy waar ze zich kunnen ontspannen en nadenken. De puberteit is een sociale periode met zomerkampen, bands, vriendenclubs, Toch moeten hoogsensitieve personen een balans zien te vinden tussen te veel en te weinig activiteiten (en overprikkeling) in de wereld.

Hoogsensitieve kinderen maken zich volgens Elain Aron zeer weinig schuldig aan vechten, pesten, stelen, spijbelen, drugsgebruik of het beledigen van een leerkracht. Ze kunnen wel bijdehand zijn of de clown uithangen. Hoogsensitiviteit kan ook samengaan met hoogbegaafdheid, maar minderbegaafde kinderen en normaalbegaafde kinderen kunnen evengoed hooggevoelig zijn. Het kunnen zeer uitmuntende leerlingen zijn die bovengemiddeld presteren. Dit kan leiden tot perfectionisme waardoor ze teveel tijd gaan besteden aan het voorbereiden van een huiswerk of een proefwerk. Eigenschappen van het hoogsensitieve kind in de klas Oog voor detail: wanneer iets verandert in het klaslokaal valt dit hoogsensitieve kinderen al snel op. In de klas zijn er veel details waar te nemen die deze kinderen dan ook snel opmerken. Snel Overprikkeld: door alle informatie die deze leerlingen in de klas ontvangen, sneller overprikkeld raken. Ze kunnen dan verschillende reacties vertonen die ik verder zal bespreken. Intense innerlijke reactie: door hun sterke innerlijke wereld kunnen deze kinderen een heftige reactie bieden op emotionele gebeurtenissen. Bewust van anderen hun gevoelens: hoogsensitieve leerlingen begrijpen heel goed hoe anderen zich voelen. Ze hebben dus een zeer sterk inlevingsvermogen. Behoedzaam bij nieuwe situaties: hoogsensitieve kinderen hebben vaak meer tijd nodig om te wennen aan nieuwe situaties. Bij de start van een nieuw schooljaar zijn er voor deze kinderen dan ook zeer veel onbekende situaties. Hoogsensitieve kinderen zijn anders en dit kan de aandacht trekken. De schoolomgeving kan voor het hoogsensitieve kind een moeilijke omgeving zijn. Daarnaast is er voor het hoogsensitieve kind vaak veel negatiefs gaande op school, er wordt namelijk gestraft en geplaagd. De meeste hoogsensitieve kinderen raken zeer hard overstuur door plagerijen. In een schoolsituatie is er ook constante druk. Hoogsensitieve kinderen presteren vaak ondermaats wanneer zij onder druk komen te staan. Daardoor onderpresteren veel hoogsensitieve kinderen op school en komen ze moeilijker aan leren toe. Deze kinderen kunnen zich helemaal anders gedragen op school (onzeker, verlegen, gesloten, angstig) dan thuis waar ze zich wel veilig voelen. Een veilig gevoel is voor het hoogsensitieve kind dan ook uitermate belangrijk. Veel van hen hebben ook sociale problemen op school, die ze ergens anders niet hebben. Op school verkeren ze namelijk in een zeer prikkelende omgeving waardoor ze vaak stiller zijn. Het gedrag van deze kinderen is dan ook context afhankelijk.

Hoogsensitieve kinderen ervaren niet alleen meer prikkels, ze ervaren deze ook intenser. Het hoogsensitieve kind raakt overweldigd door prikkelingen die op hen afkomen doordat ze zich vaak niet tijdig kunnen afsluiten voor deze prikkels. Overprikkeling kan ook ontstaan door verandering, een opwindende dag of te veel lawaai. Hoogsensitieve personen zijn hierdoor niet meer in staat om optimaal te presteren, aldus Aron. Elke persoon reageert anders op overprikkeling. Contact met een overprikkelde leerling is zeer moeilijk want de leerling is ook het contact met zichzelf kwijt. Sommige hoogsensitieve kinderen die overprikkeld zijn, worden ongestructureerd, chaotisch en lijken concentratieproblemen te hebben doordat ze zo snel afgeleid zijn. De effecten van overprikkeling op lange termijn zijn veel ingrijpender. Hierover is nog niet veel bekend. Bij volwassenen kan dit leiden tot chronische vermoeidheid, stemmingswisselingen, depressies en verslaving. Enkele suggesties in de omgang met overprikkeling: Bewust worden van de overprikkeling: leer de eerste signalen van overprikkeling zo vroeg mogelijk te herkennen. Pas het tempo aan en neem genoeg rustmomenten. Beperk onnodige prikkels. Doe je ogen dicht om de prikkels buiten te sluiten. Een regelmatige leefwijze kan helpen om overprikkeling tegen te gaan. Dit komt doordat nieuwe situaties zorgen voor extra prikkeling. Bij het voorkomen van overprikkeling bij hoogsensitieve kinderen, speelt het beperken van de hoeveelheid prikkels een belangrijke rol. Overprikkeling kan in de hand gehouden worden als het hoogsensitieve kind de kans krijgt het teveel aan prikkels te verwerken, bijvoorbeeld door rust. Het is beter overprikkeling te voorkomen, dit kan door te zorgen voor niet te veel prikkels.

Mijn naam is Lianne Smits. Ik ben getrouwd met Tom en moeder van twee hele lieve en gevoelige kinderen. Na mijn middelbare school ben ik de opleiding Sociaal Pedagogisch Werk In Venray gaan volgen. Ik wist echter al van jongs af aan dat ik graag met kinderen wilde werken, die “problemen” ervaren. Na het behalen van mijn diploma heb ik ruim 10 jaar gewerkt als persoonlijk begeleider in de crisisopvang. Daarnaast heb ik bij deze instelling verschillende teams mogen coachen, bij het begeleiden van de kinderen en jongeren. Ik heb het coachen beleefd als een hele mooie ervaring, en heb hierdoor nieuwe inzichten gekregen. Hierdoor wilde ik mezelf verder ontwikkelen. Ik ben daardoor de HBO opleiding tot kindercoach gaan volgen om mijn grote droom te verwezenlijken, mijn eigen praktijk!

Als kindercoach ga ik uit van de mogelijkheden en kwaliteiten van uw kind. Ik wil u daarom meenemen in mijn kwaliteiten. Ik ben rustig, en kan heel erg goed luisteren Ik ben heel nieuwsgierig, en wil daarom alles van je weten Ik ben een doorzetter, en geef dus niet snel op Ik ben resultaatgericht, ga voor het behalen van jouw doel Ik ben ondernemend, en zoek samen met jouw, je weg Ik ben flexibel, er is altijd een weg te bewandelen, misschien niet links, dan wel rechts Ik ben professioneel, wat je me vertelt, blijft onder ons. Ik heb er lang over gedaan om achter mijn kwaliteiten te komen en ze hardop durven uit te spreken. Hoe fijn is het, om al van jongs af aan te weten wie je bent en welke mooie kwaliteiten JIJ bezit. Kindercoaching OP WEG, gaat samen met jou OP WEG naar JOUW kwaliteiten, om de hobbels die je tegenkomt op je pad, in de toekomst te kunnen bewandelen.